Over de oorlogsjaren in Antwerpen is al veel geschreven. Maar geregeld komt er ook een podcast uit over een aspect van de Tweede Wereldoorlog in Antwerpen. Ook radioprogramma’s hebben er aandacht voor. Het verzet en de Jodenvervolging komen aan bod, net als het bombardement op Mortsel op 5 april 1943. Dat laatste heeft ook grote gevolgen voor Antwerpen en vele Antwerpenaren. Antwerpen Herdenkt zet 8 podcasts en radioprogramma’s op een rij.
De Kunst van het Verdwijnen
Een Joodse kleuter overleeft op onwaarschijnlijke wijze de Tweede Wereldoorlog. Na de oorlog emigreert hij naar Noord-Amerika en groeit er verder op als Fred J. Kader. Decennia later vertelt de podcast De Kunst van het Verdwijnen zijn beklijvende levensverhaal. Bart Van Nuffelen en Lucas Derycke verweven Kaders verhaal met dat van een spectaculaire bankroof en van een aanslag op een Joodse jeugdbeweging. De drie verhalen delen de plaats waar ze zich afspelen: de zevende wijk ofwel de Antwerpse diamantwijk.
Lucas Derycke en Bart Van Nuffelen vertellen in hun podcast De Kunst van het Verdwijnen onder meer het verhaal van Fred J. Kader. Die ontsnapte als kleuter op onwaarschijnlijke wijze aan de Jodenvervolging. (© Karolina Maruszak)
Helden van het verzet: Rachel Souritz
Helden van het verzet wil de moed en vastberadenheid van mensen in het verzet eren. Dat doet de organisatie met een podcast, een reeks novelles en verschillende activiteiten. In de eerste aflevering van de podcastreeks vertelt Joeri Puissant het verhaal van zijn grootmoeder Rachel Souritz. Als jonge Joodse vrouw sluit ze aan bij het verzet in Antwerpen en leert er haar geliefde Nick kennen. Rachel en Nick verspreiden informatie, zoeken onderduikadressen en zamelen geld in. Nadat ze bevalt van haar eerste kind, smokkelt Rachel in de kinderwagen geld, rantsoenbonnen voor verzetsmensen en pamfletten. Nick wordt opgepakt, gemarteld en terechtgesteld. Rachel verliest onder meer ook haar broer en zus. Zelf overleeft ze de oorlog. Ze zal zich haar hele leven blijven inzetten voor mensen in nood.
Voorproevers: Stad in verzet
In het boek Stad in verzet. Antwerpen tijdens de Tweede Wereldoorlog vertellen historici het verhaal van het Antwerpse verzet. Verschillende thema’s komen aan bod, zoals het Joodse verzet, het verzet in de haven en Witte Brigade-leider Marcel Louette. Nico Wouters vertelt over het verzet en het boek in het Radio 1-programma Voorproevers. Wouters is samen met Frank Seberechts de samensteller van het boek. Zelf is hij de auteur van het uitgebreide eerste deel over de algemene geschiedenis van het Antwerpse verzet.
Naoorlogse plechtigheid met rechts Marcel Louette, de oprichter van de Witte Brigade. (© FelixArchief-Stadsarchief Antwerpen)
Blik Historik: Antwerpse scheepsherstellers in verzet
De rol van Antwerpse scheepsherstellers in het verzet is lang onderbelicht gebleven, tot recent. Het boek Scheepsherstellers tijdens WO II. Een vergeten verzetsstrijd in de reeks Stadskronieken schetst een uitgebreid verhaal van deze verzetsmensen. Medeauteurs en initiatiefnemers Michel Moorkens en Marianne Gestels vertellen over hun drijfveer in een aflevering van Blik Historik, een podcastreeks over de sociale geschiedenis.
- Beluister de aflevering van 'Blik Historik' met Michel Moorkens en Marianne Gestels.
- Eerder bracht Antwerpen Herdenkt het relaas van de Antwerpse scheepsherstellers in het verzet.
De allerlaatste getuigen: Regina Sluszny
Als kind overleeft de Antwerpse Regina Sluszny de Tweede Wereldoorlog en de Jodenvervolging. Regina leeft tijdens de oorlog ondergedoken bij een echtpaar in Hemiksem. Na de oorlog groeit haar engagement om te getuigen over de Holocaust en over de ondergedoken kinderen. Met haar relaas wil Regina Sluszny waarschuwen tegen onverdraagzaamheid, discriminatie, racisme en antisemitisme. Dat doet ze ook in een aflevering van De Allerlaatste getuigen, een podcastreeks van Het Laatste Nieuws in samenwerking met het Bastogne War Museum.
Regina Sluszny blijft vertellen over haar oorlogsverleden, ook in een aflevering van de podcastreeks De allerlaatste getuigen.
In de oorlog was ik Solange
Wanneer ze het appartement van haar grootmoeder opruimt, vindt redacteur en podcastmaker Sofie De Schampheleire een krantenzoekertje. Het is het begin van een zoektocht naar het verleden van haar oma. Onder de schuilnaam Solange blijkt die betrokken bij de redding van 2100 Joodse kinderen. In drie afleveringen vertelt Sofie De Schampheleire het relaas in de podcast In de oorlog was ik Solange, in samenwerking met het Nieuwsblad Podcasts.
De wereld van Sofie: het bombardement op Mortsel
Met 936 doden is het bombardement op Mortsel van 5 april 1943 het zwaarste in ons land. In het Radio 1-programma De wereld van Sofie blikt Lydia Voet terug op die tragische dag. Als kind maakt ze het bombardement mee. Haar school wordt getroffen door drie bommen, de helft van haar klasgenoten is dood. 76 jaar later kan Lydia het tragedie nog helder voor de geest halen.
Van Minerva naar Erla: Mortsel tijdens de Tweede Wereldoorlog
Tijdens de Tweede Wereldoorlog doopt de Duitse bezetter de Minerva-autofabriek om tot Erla-fabriek. Op de Mortselse site worden nu Duitse gevechtsvliegtuigen hersteld en onderhouden. Om die activiteiten een halt toe te roepen, besluiten de geallieerden de fabriek te bombarderen op 5 april 1943. Het resultaat is een enorme tragedie. De meeste bommen vallen op de omliggende woonwijken, met 936 doden tot gevolg. In deze podcastaflevering hoor je onder meer Pieter Serrien, auteur van het boek Tranen over Mortsel.
Voor wie ook graag leest over de Tweede Wereldoorlog in Antwerpen, hebben we een reeks boekentips gebundeld in dit en dit artikel.