In de nacht van 14 op 15 juni 1943 werd een Britse bommenwerper van het type Lancaster geraakt door een Duitse nachtjager. In een weide nabij Ekeren-Donk stortte de Avro Lancaster ED810 neer. De 7 jonge bemanningsleden kwamen daarbij om. Sinds enkele jaren worden ze herdacht met een kunstwerk van de Ekerse kunstenaar Stef Van Eyck.
Op de grond vielen er bij de crash geen slachtoffers, maar het ongeluk liet een sterke indruk na op de buurtbewoners. Uiteraard waren ook de familieleden van de gestorven soldaten diep geraakt. Decennia na de crash bezochten ze nog steeds de plek waar hun dierbaren stierven. In 2016 verrees 100 meter verderop een herdenkingsmonument in een flauwe bocht van de straat Laar in Ekeren-Donk.
Het kunstwerk van Stef Van Eyck bij de inhuldiging op 17 juni 2016.
“Aanvankelijk wilde men enkel een gedenkplaat voorzien”, vertelt de maker, kunstenaar Stef Van Eyck. “Maar ik maak doorgaans driedimensionale vormen. Ik dacht aan het neergestorte vliegtuig en de vleugels daarvan. Uit mijn opzoekingswerk bleek dat een Lancaster een behoorlijk monumentale spanwijdte had. Daarom maakte ik een schaalmodel van een vleugel. Het werd een stalen kunstwerk van 2,5 meter hoog in de vorm van de vleugel. Omdat er 7 bemanningsleden aan boord waren, allemaal jongens tussen 20 en 29 jaar, besloot ik de vleugel in 7 segmenten te verdelen. Elk segment symboliseert een van de bemanningsleden. Op de punt van vleugel staan de 2 cirkels van de RAF (Royal Air Force), de Britse luchtmacht.”
Ambacht
De creatie van het monument was niet enkel een artistiek, maar ook een ambachtelijk proces. “Ik maakte eerst de vorm van de vleugel in hout, waarna ik er de platen rond plooide en aan elkaar laste. Toen ik de volledige vleugel klaar had, sleep ik er de 7 segmenten in. Ik plaatste ze in waaiervorm op elkaar. Ten slotte schuurde ik alles op. Daarmee ben ik wel even zoet geweest.”
“Aanvankelijk had het monument de zilverkleur van de echte vleugel. Doordat het is gemaakt in cortenstaal, roestte het na een tijd. De roestkleur doet het monument wat verdwijnen tegen de beukenhaag die erachter staat. Dit jaar krijgt de vleugel echter z'n authentieke kleur terug door middel van een coating.”
Bij de crash liet de volledige bemanning het leven. De 7 twintigers liggen begraven op het Schoonselhof.
7 twintigers
Voor hij aan zijn kunstwerk begon, verdiepte Van Eyck zich in het verhaal van de Lancaster. Hij hoorde ook de verhalen die over de crash de ronde doen. “Er wordt verteld dat maanden nadien mensen in Ekeren en Sint-Mariaburg rondliepen met zelfgemaakte jurken van parachutestof. Ze zouden ook de koepels en ruiten van het vliegtuig gebruikt hebben voor allerlei toepassingen. Die waren vervaardigd uit mica en die stof was blijkbaar erg zeldzaam.”
Ook voorwerpen uit het vliegtuig vinden aftrek bij de verarmde bevolking. Zo zou onder meer een vuistbijl een nieuwe bezitter gevonden hebben. Alluderend aan dit verhaal verwerkte Stef Van Eyck subtiel een halve bijl in de sokkel van het monument.
De bommenwerpers van het type Avro Lancaster werden tijdens de Tweede Wereldoorlog veelvuldig ingezet. Opmerkelijk zijn de drie geschutskoepels vooraan, in het midden bovenop het vliegtuig en in de staart. Vanuit elke koepel kon een bemanningslid mitrailleurs bedienen. Een operationele Lancaster telde 7 bemanningsleden en dat was ook het geval in het vliegtuig dat in Ekeren neerstort. De 7 twintigers kwamen daarbij om het leven en liggen begraven op het Schoonselhof.
Op vrijdag 17 juni 2016 werd het kunstwerk van Stef Van Eyck plechtig ingehuldigd. Een van de aanwezigen was de broer van piloot Albert Victor Crawford, die op het moment van de crash 21 jaar was.
Kunstenaar Stef Van Eyck bij de inhuldiging van het monument.